تاثیرتجمع بافتی بنزوآپایرن بر برخی شاخص های فیزیولوژیک در ماهی آزاد دریای خزر salmo trutta caspius

طی چند دهه ی اخیر گسترش صنایع پتروشیمی و ورود انواع آلاینده ها ی نفتی خطرات بالقوه ای را برای آبزیان بویژه ماهی ها بوجود آورده است. اثرات مختل کننده ای بر سیستم درون ریز، کاهش توان تولید مثلی، اثر بازدارندگی بر آنزیم های سم زدایی در کبد و اثرات هیستوپاتولوژیک در اندام های درگیر در فعالیت های حیاتی بدن از مهم ترین ویژگیهای آلاینده های پایدار نفتی (pahs) هستند. در تحقیق حاضر اثرات تجمعی بنزوآپایرن ، به عنوان ترکیب شاخص نفتی، بر پارامترهای خونی و ساختار بافت شناسی بافت آبشش و کبد در ماهی آزاد دریای خزر (salmo trutta caspius) بررسی گردید. بدین منظور ماهی آزاد در معرض غلظت های10 و 50 میکروگرم بر لیتر به شیوه ی غوطه وری قرار داده شد. در انتهای دوره ی آزمایشی (30 روز) به منظور بررسی تجمع بنزوآپایرن در بافت های مختلف و پارامترهای خون شناسی از ماهیان نمونه برداری شد. بیشترین میزان تجمع بنزوآپایرن به ترتیب در بافت های کبد و آبشش و بافت های روده وعضله کمترین مقادیر را به خود اختصاص داده اند. تفاوت معنی داری در هموگلوبین، غلظت متوسط هموگلوبین سلولی و متوسط هموگلوبین سلولی تیمارهای آزمایشی با گروه شاهد مشاهده شد. آسیب های پاتولوژیک عمده در بافت آبشش شامل، هایپرپلازی و هایپرتروفی سلول های اپی تلیالی و سلو ل های موکوسی، همجوشی لاملاهای ثانویه، چماقی شدن و در غلظت های بالاتر جداشدگی لاملای ثانویه از فیلامنت، جداشدگی لایه ی اپی تلیالی و در بعضی موارد آنوریسم مشاهده گردید. در بافت کبد نیز بهم خوردن ساختار چند وجهی هپاتوسیت ها، واکولاسیون، نکروز های کانونی، هسته های پیکنوتیک، کاریولیز و پرخونی سینوزوئیدها بیشترین آسیب های مشاهده شده بود. بنابراین نتایج بدست آمده نشان می دهند که بنزوآپایرن ممکن است در دراز مدت آثار منفی بر هموستازی، سلامت ماهی و فعالیت بافت های آبشش و کبد بواسطه ی تغییرات بافت شناسی ایجاد می نماید.